‘Laat de lichtjes in je ogen stralen’
‘Wat maakt je blij? Waar ga je voor? Waarvan krijg je lichtjes in je ogen?’ Wilma Levendig vraagt het bijna dagelijks, aan zowel cliënten als medewerkers binnen Samen. De vaak verrassend simpele antwoorden dragen bij aan de Positieve Gezondheid, één van de onderdelen van de nieuwe strategie. ‘Daarbij kijken we niet alleen naar de klachten en gezondheidsproblemen van mensen. Maar ook naar wat hun leven zin geeft, waar ze blij van worden. Je benadrukt hun veerkracht.’
Wilma krijgt zelf lichtjes in haar ogen als ze praat over Positieve Gezondheid. ‘Het is zo mooi om mee bezig te zijn.’
Ondanks ziekte of ouderdom toch kwaliteit van leven en levensgeluk ervaren, ertoe doen, zelf de eigen regie voeren en betekenisvolle activiteiten doen. Dat is de kerngedachte van Positieve Gezondheid. Daarvoor voert Wilma, als consulent Gedrag en Positieve Gezondheid, intensieve gesprekken met cliënten. ‘Hoe gaat het met u? Wat zou u helpen om gelukkiger te zijn? Wat moet er daarvoor veranderen? Wat kunt u daar zelf aan doen? Het zijn hele oprechte, menselijke vragen. Daar komen we komen vaak niet aan toe. Maar iedereen verdient die aandacht.’
Eigen regie
Wilma heeft vele voorbeelden. ‘Een dame die is opgenomen na een herseninfarct vertelde dat ze het zo miste om eigen beslissingen te nemen, bijvoorbeeld over het innemen van haar medicijnen. Dat deed ze vroeger allemaal zelf. In overleg met de arts en de EVV’er heeft ze de medicatie weer in eigen beheer gekregen. Dat ze nu zelf de regie weer in handen heeft, geeft haar kracht. Daardoor voelt ze zich meer thuis.’
Bij Positieve Gezondheid kijk je breed naar de gezondheid over zes gebieden: lichaamsfuncties, dagelijks functioneren, mentaal welbevinden, meedoen, zingeving en kwaliteit van leven. ‘Met name die laatste drie onderwerpen zijn voor ouderen heel belangrijk. Een meneer zei tegen mij: ik kan wel accepteren dat mijn lijf het niet meer zo goed doet, maar dat ik er zèlf niet meer toe doe, dat vind ik heel erg. Ondanks hun verouderende lichaam blijven mensen dezelfde persoon met al hun wijsheid en ervaring. Bij Positieve Gezondheid ondersteun je ze om zo lang mogelijk die persoon te blijven.’
Prikkelen
Als je mensen achter de spreekwoordelijke geraniums zet, komen ze er niet meer achter vandaan. Wilma stelt het even heel zwart-wit. ‘Het is belangrijk om cliënten te blijven prikkelen.’ Daarvoor zijn niet altijd haar intensieve gesprekken nodig. Juist niet. In de toekomst moeten ook tijdens de ‘gewone’ zorgmomenten zingeving en levenskwaliteit aan bod komen. ‘Je kunt er als zorgmedewerker alert op worden. Bijvoorbeeld bij het naar bed brengen. Dat is zo’n vertrouwelijk moment waarin je soms een wens of een verlangen kunt oppikken. Het accent in de zorg verschuift dan van doen naar luisteren.’
De missie van Wilma Levendig: Samen positief gezond
"Het zijn kleine stapjes, kleine veranderwensen die leiden tot kleine geluksmomenten"
Trainingen Positieve Gezondheid is geen protocol, maar een proces van bewustwording. Dat begint bij de medewerkers. Als je zelf actief bezig bent met je gezondheid en je geluk, kun je dat ook overbrengen op en herkennen in de cliënten. ‘De bedoeling is dat Positieve Gezondheid zich als een olievlek door de hele organisatie verspreidt’, zegt Wilma. Binnen Samen zijn de eerste groepen medewerkers getraind. ‘Zij zijn nu de ambassadeurs van Positieve Gezondheid.'
Ook voor de medewerkers is de centrale vraag: waar word jij gelukkig van en wat is daarvoor nodig? Vaak is dat niet het winnen van de Staatsloterij. Maar wel: de dag beginnen met een wandeling, meer bewegen, een paar kilo’s eraf, vaker tijd voor het gezin, uitgebreid koken of toch beginnen aan die uitdagende cursus. ‘Het zijn kleine stapjes, kleine veranderwensen die leiden tot kleine geluksmomenten, maar soms ook tot drastische besluiten. Daarmee kan je eigen kwaliteit van leven enorm verbeteren’, zegt Wilma. ‘En doordat je het samen met collega’s doet, houd je elkaar ook scherp.’
Weekend weg In de trainingen komen natuurlijk ook die vele voorbeelden aan bod uit de praktijk van Wilma. Zoals het verhaal van Lydia. Zij heeft een progressieve ziekte en wil graag weer eens een weekend weg. Ze hoopt en verwacht dat haar man dat gaat organiseren. Maar omdat zij dat vroeger altijd zelf deed, is hij niet gewend om het initiatief te nemen. Wilma: ‘Samen met Lydia zijn we een verrassingsweekend voor haar man gaan organiseren. Zij kon zelf de telefoon niet bedienen, maar ik toetste dan de nummers in. Zo hebben we onderdak, vervoer en zorg geregeld. Alleen al het zelf organiseren en de voorpret waren voor Lydia goud waard. Het verrassingsweekend werd uiteindelijk een groot succes. En de man van Lydia is nu bezig om zelf een gezamenlijke vakantie te boeken. Hoe positief wil je het hebben?’ De lichtjes in de ogen van Wilma krijgen extra glans.